sobota, 13 maja 2017

JAK PTAKI MIGRUJĄ?

Dziś jest Międzynarodowy Dzień Ptaków Wędrownych. Z tej okazji przygotowałam artykuł o ptasich migracjach. 


Wiele gatunków ptaków dwa razy w roku pokonuje olbrzymie odległości na zimowiska i z powrotem na tereny lęgowe. Jak to robią, że podczas swoich wędrówek nie błądzą, nie gubią się, ale bezbłędnie wracają często na miejsce, w którym się wykluły? Mechanizmy, które to ptakom umożliwiają, nadal nie zostały dobrze poznane.


Małe ptaki wróblowe mogą migrować nawet do południowej Afryki. Są to migranty dalekodystansowe - zimują dalej niż rejon Morza Śródziemnego. Pokonują one dwa razy w roku odległość nawet 8 tys km i przelatują wtedy nad Saharą. Rekordzistą jest piecuszek, mały ptak ważący 7-12 g. Leci on aż na południowy kraniec Afryki.

Gęsi zbożowe.

Ptaki przed rozpoczęciem wędrówki gromadzą zapasy, które są dla nich źródłem energii. Bardzo intensywnie żerują, w efekcie czego niektóre mogą znacznie zwiększyć masę swojego ciała.


Ptaki mają znacznie lepszy wzrok niż ludzie. Widzą m.in. światło ultrafioletowe, które jest dla nas niewidoczne. Czy podczas wędrówki ptaki posługują się wzrokiem? Niektóre gatunki są w stanie postrzegać polaryzację światła - mogą dzięki temu określić, gdzie są, nawet, jeśli w danym miejscu nigdy nie były. Dzięki rozpoznawania polaryzacji światła ptaki potrafią określić pozycję słońca (nawet wtedy, gdy jest ono całkowicie niewidoczne).

Bocian biały.

Ptaki często lecą w nocy. Oszczędzają wtedy czas, ponieważ w ciągu dnia mogą żerować i odpoczywać. Nocą powietrze jest chłodniejsze i spokojniejsze. Ułatwia to lot. W nocy jest też bezpieczniej, ponieważ nie ma zagrożenia ze strony dziennych drapieżników. W nocy ptaki orientują się dzięki gwiazdom. Potrafią obierać odpowiedni kierunek podróży rozpoznając obrót nieboskłonu wokół gwiazdy (na półkuli północnej wokół Gwiazdy Polarnej).


Ptaki uczą się też map wędrówki. Co roku lecą tymi samymi trasami, zapamiętują więc charakterystyczne miejsca: miasta, lasy, rzeki. Podczas swojej pierwszej wędrówki młode ptaki często lecą razem z dorosłymi, od których uczą się, jak dotrzeć na miejsce i gdzie bezpiecznie jest się zatrzymać na odpoczynek. Wiele gatunków przed odlotem łączy się w stada, tak jak np. bociany białe i żurawie.

Żurawie.

Ptaki mają też bardzo dobry słuch i mogą kierować się infradźwiękami. W nawigacji pomaga im też nawet węch. Potrafią też świetnie przewidywać pogodę.


Najważniejszy jest jednak zmysł magnetyczny, który pozwala ptakom odczytywać kierunki pola magnetycznego Ziemi.

Wokół oczu i w jamie nosowej w dziobie ptaków znajdują się niewielkie kryształki magnetytu. Minerał ten może służyć ptakom do wyczuwania pola magnetycznego ziemi. Naukowcy nie wiedzą dokładnie, jak on działa. 

Ptaki posiadają więc kompas magnetyczny, a także mapę magnetyczną, dzięki której potrafią identyfikować ich położenie. Jest to podobne do GPS'u, ale ptaki używają pola magnetycznego, nie sygnału z satelity.

Bocian czarny.

Wiele o nawigacji ptaków powiedziały ludziom rudziki. Czy to możliwe, aby ptaki widziały pole magnetyczne Ziemi? Rudziki, którym zakrywano na chwilę lewe oko, bez problemu odnajdywały właściwy kierunek wędrówki. Ale ptaki, które miały zakryte prawe oko, nie potrafiły orientować się w przestrzeni. Udowodniono, że zdolność nawigowania ptaków jest zależna od ich prawego oka, lewej półkuli mózgowej i światła. Uważa się, że dzięki molekułom w oczach ptaków pola magnetyczne układają się dla nich we wzory złożone ze świateł i cieni, a nawet może i z kolorów.
Rudzik.

11 komentarzy:

  1. Z dużym zainteresowaniem czytałam Twój post. Musisz uwielbiać ptaki, ze tak dużo o nich wiesz. Dzięki temu i ja wiem więcej o nich. Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
  2. To, że dziś jest Międzynarodowy Dzień Ptaków Wędrownych, jakoś mi umknęło :). Świetnie napisany tekst, w sumie nie wiedziałam, że ptak może widzieć pole magnetyczne jako kolory... Pozdrawiam!

    OdpowiedzUsuń
  3. W związku, z MDPW dzisiaj dziewięć "moich" żurawi prawie ułożyło się w klucz i przeleciało nad moim domem (prawie, bo wiatr przeszkadzał w utrzymaniu szyku):))) Fajny tekst i bardzo ciekawe wiadomości o rudzikach.

    OdpowiedzUsuń
  4. Bardzo ciekawy post! Śliczne zdjęcia a rudzika w szczególności.
    Ptaki mają ciekawe życie. Chciałabym raz zamienić się w ptaka. Poczuć ich życie, poczuć się częścią przyrody. Bym fruwała w przestworzach. Takie marzenie...

    OdpowiedzUsuń
  5. świetne kompendium!fajny pomysł na post.

    OdpowiedzUsuń
  6. Bardzo ciekawe informacje :)

    OdpowiedzUsuń
  7. Kolejny fascynujący temat, zwłaszcza końcówka:) I znowu, o niektórych rzeczach wiedziałam, o innych nie - bardzo ciekawa lektura

    OdpowiedzUsuń
  8. To już nie post, a wręcz artykuł naukowy:) Dobrze napisane,a zdjęcie rudzika - przefajne :)

    OdpowiedzUsuń
  9. Ja też ,ja też ! jestem fanką zdjęcia rudzika:) ale i gęsi też mnie się podobają.
    Gratuluję postu ,fascynujące informacje ,niektóre wiadomości to dla mnie nowość .Dziękuję:)
    Serdeczności.
    Agnieszka.

    OdpowiedzUsuń
  10. Bardzo ciekawy wpis. Wiele się z niego dowiedziałam o migracji ptaków.
    Co roku jesienią gdy słyszę, żelecą blisko nas żurawie, czuję kłucie w sercu. Coś się właśnie kończy...

    OdpowiedzUsuń